Definicje

Definicje z zakresu edytorstwa

Adiustacja 

(łac. ad iustum — do normy)

Przygotowanie tekstu do druku pod względem technicznym i graficznym.
Obejmuje takie czynności, jak:

• ustalanie norm wizualnych dla danego tekstu, dla danej publikacji;
• dostosowywanie danego tekstu do norm ogólnych (językowych, estetycznych, drukarskich, obowiązujących w wydawnictwie itd.);
• nanoszenie wyróżnień niemerytorycznych, tzn. typowych (kursywa, pogrubienie, podkreślenie, tło tekstu itp.);
• wyznaczenie kroju pisma i interlinii tekstu podstawowego;
• oznaczanie wcięć akapitowych, w tym akapitów nagłówkowych, podtytułowych, oraz pozycji dedykacji etc.;
• oznaczanie indeksów górnego i dolnego;
• określanie wyglądu graficznego i rozmieszczenia tytułów, tabel, tablic, ramek, przypisów;
• oznaczanie rodzaju i wielkości czcionki dla pozostałych elementów tekstu,
• wyrównywanie spacjowania;
• wyznaczanie wielkości i umieszczenia rycin (treść rycin to przedmiot redakcji);
• wyznaczanie układu stron, kolumn i łamów, marginesów, paginacji cyfrowej i żywej;
• wszystkie inne, które nie odnoszą się do treści intelektualnej tekstu, a mają wpływ na wygląd tekstu.

Adiustację wykonuje redaktor techniczny albo (coraz częściej) redaktor merytoryczny lub doświadczony składacz.

Korekta

1. Sprawdzanie tekstu pod kątem nieprawidłowości i błędów ortograficznych, interpunkcyjnych, gramatycznych, leksykalnych itp.
Obejmuje takie czynności, jak:

• wyeliminowanie literówek;
• poprawianie błędów ortograficznych i interpunkcyjnych oraz oczywistych błędów gramatycznych;
• poprawianie błędów leksykalnych i frazeologicznych;
• usunięcie zbędnych spacji, miękkich enterów, tabulatorów.

Dodatkowa korekta techniczna tekstu po składzie obejmuje:

• poprawienie niewłaściwych przeniesień wyrazów;
• zaznaczenie błędów technicznych: tzw. wdowy i sieroty, brak świateł, brak wcięć akapitowych, brak konsekwencji w doborze rozwiązań graficznych itp.;
• sprawdzenie kompletności tekstu /zgodności z tzw. podstawą.

2. Sprawdzanie tekstu na próbnych odbitkach drukarskich (także w maszynopisach z naniesionymi poprawkami autorskimi albo redaktorskimi po naniesieniu redakcji przez składacza albo maszynistkę).
Obejmuje takie czynności, jak:

• przystosowywanie tekstu „powierzchniowo” (niemerytorycznie) do norm językowych, wizualnych, poligraficznych (obowiązujących w danym wydawnictwie oraz ogólnych);
• sprawdzanie, czy poprawki autora i redaktora zostały poprawnie wniesione do pliku komputerowego;
• porównywanie maszynopisu wzorcowego (zawierającego poprawki autora i redaktora) z maszynopisem wykonanym przez skład;
• rewizja, tj. porównywanie klisz drukarskich z maszynopisem wzorcowym, opracowanym przez autora, redaktora i redaktora technicznego (adiustatora).

Korektę wykonuje korektor.

Redakcja

1. Stylistyczne i merytoryczne opracowanie tekstu.

Obejmuje takie czynności, jak:

• poprawianie układu całej publikacji, w tym tekstu, przez: ustalanie logicznej konstrukcji utworu, porządkowanie i ujednolicanie składników tekstu, uzupełnianie składników brakujących [redakcja techniczna];
• poprawianie błędów językowych i stylistycznych [redakcja językowa];
• poprawianie błędów merytorycznych lub, jeśli to niemożliwe, wskazywanie ich do poprawienia przez autora, redaktora naukowego albo eksperta [redakcja merytoryczna].

Do tekstu zaliczając: tekst główny z przydatkami pisanymi (motta, przypisy, bibliografie, żywe paginy, numerację stron, spisy treści, spisy ilustracji itp.), ryciny, aneksy (indeksy, tabele, tablice, wykazy, wklejki z tekstami rozwiniętymi, mapami itp.), strony tytułowe, informacyjne, treści umieszczone na oprawie publikacji, treść załączników luźnych (wkładek, zakładek, opasek, obwolut, kaset audio i wideo, dysków CD itp.).

Taką redakcję wykonuje redaktor merytoryczny.

2. Wersja tekstu po opracowaniu redakcyjnym albo autorskim (druga, trzecia redakcja opowiadania/publikacji)

3. Praca osoby kierującej zespołem opracowującym i wydającym czasopismo, dzieło zbiorowe itp.

4. Instytucja albo dział instytucji zajmujące się wydawaniem czasopisma, książek, ale też: publikacją audycji radiowych i telewizyjnych, przygotowywaniem tekstów dla filmu, teatru, estrady itp.



Źródła:

Müldner-Nieckowski Piotr, Trzy pojęcia - redakcja, adiustacja, korekta, [online:] http://aula.home.pl/edytorstwo/trzy_pojecia.htm [dostęp: 12.10.2016 r.].